Szakarlama z migdałem - ciasteczka pachnące starym Tbilisi
Rdzennie gruzińskich słodyczy jest niewiele, ale zainspirowanych kuchniami innych narodów całe mnóstwo. I nie ma się czemu dziwić – historia Gruzji to okres koegzystowania, zgodnego lub niezgodnego, z wieloma grupami etnicznymi przetaczającymi się przez cały Kaukaz.
Robiąc ciasteczka shakarlama pamiętałam o długim okresie wpływów perskich na dawnych ziemiach gruzińskich, kiedy założone w IV wieku przez króla Wachtanga Gorgasali Tbilisi stało się siedzibą marzpana (nie mylić z marcepanem) – namiestnika perskiego rządzącego Kartlią. PotemTbilisi przeszło na długi czas w ręce sprzymierzonych z Bizancjum Chazarów a następnie pod panowanie Arabów. A ciasteczka migdałowe z kardamonem towarzyszyły rozmowom handlowym, bo w wieloetnicznej zbiorowości Tbilisi smaki miksowały się nieustannie a handel kwitł.
Co w nich takiego szczególnego?
Chrupkość, słodycz, aromat i duch karawanserajów na Jedwabnym Szlaku, a w szczególności pikantność kardamonu, podprażone migdały i orzechy oraz sporo cierpliwości.
Przepis na ciasteczka szakarlama
Składniki:
- mąka pszenna – ok. 5 szklanek,
- śmietana (tłusta) – 200-250 g,
- masło – 200 g,
- migdały – 100 g,
- kardamon – 7-8 sztuk świeżego lub ½ łyżeczki zmielonego,
- cukier – 1-1½ szklanki,
- jajka – 3 szt.
W wersji klasycznej używane są same migdały, jednak w innych wersjach dodaje się także mieszanki różnych orzechów.
Przygotowanie:
- Roztopić masło i ostudzić.
- Podprażyć migdały na suchej patelni aż do momentu, kiedy zaczną wydzielać wyraźny zapach. Cały czas mieszać. Otrzeć ile się da ze skórki.
- Ubić jajka z cukrem. Powoli wsypywać przesianą mąkę, dodać masło, śmietanę i zmielony kardamon. Dobrze wyrobić – około 10 minut.
- Dodać do ciasta grubo posiekane migdały (ja do tego używam blendera). Zagnieść je ponownie, aby migdały rozłożyły się równo w cieście.
- Rozwałkować płaty na obsypanym mąką podłożu. Wykrawać foremką ciasteczka. W oryginalnym przepisie są okrągłe – w naszym pozwoliłam sobie na eksperymenty wizualne.
- Piec w temperaturze około 180 stopni przez 20 minut – do lekko rumianego koloru.
Migdały – śliwki a nie orzechy
Człowiek w gruncie jeden od początku świata, ale po wierzchu wygląda dziś jak migdał z cukrem oblany, i trudno zgadnąć, czy słodki czy gorzki, świeży czy nadgniły, a nawet czy to migdał tam siedzi, czy kawałek suchej skorupki bez smaku.
– Józef Ignacy Kraszewski
Migdały pochodzą z południowo-zachodniej Azji. W Gruzji są znane co najmniej od 4000 lat. Migdałowiec jest niewielkim drzewem liściastym z tej samej rodziny co brzoskwinia, jednakże w przeciwieństwie do niej jadalna jest w nim pestka a nie miąższ. Dla ciekawostki dodam, że polska prawidłowa taksonomicznie nazwa to śliwa migdał.
W Gruzji rosną zarówno słodkie, jak i gorzkie odmiany migdałowca. Można je łatwo odróżnić wiosną po kolorze kwitnących kwiatów – słodkie mają kwiaty różowe a gorzkie białe.
Migdałowce są bardzo wytrzymałymi i długowiecznymi roślinami, mogą żyć nawet 130 lat i wytrzymywać mrozy do -25°C. Kwitną w niektórych rejonach już od końca lutego a najczęściej w marcu lub kwietniu.
- obrazy Starego Tbilisi autorstwa Oskara Shmerlinga (1863-1938) (public domain)
- zdjęcie dojrzałego owocu migdałowca na licencji CC-BY-2.5,
- zdjęcie kwiatów migdałowca odmiany słodkiej autorstwa Alessandro_Zangrilli, public domain,
- zdjęcie kwiatów migdałowca odmiany gorzkiej autorstwa 4028mdk09 na licencji CC-BY-3.0,
Publikowane w serwisie Oblicza Gruzji teksty, tłumaczenia, adaptacje, zdjęcia i grafiki mają swoich autorów. Jeśli chcesz je wykorzystać i/lub rozpowszechnić we fragmentach lub w całości, to zapoznaj się wcześniej z naszymi zasadami udostępniania treści.
Spodobało ci się? Podziel się z innymi...
- Aczma - adżarska lasagne
- Adżapsandali, czyli bakłażanowy misz-masz
- Bakłażanowe "języki teściowej" - samo słodkie czy samo gorzkie
- Bakłażanowe czółna faszerowane serem
- Bakłażanowe krążki z orzechową nutą
- Bakłażanowe zawijasy po gruzińsku
- Bakłażanowy kawior, czyli pasty z pieczonych bakłażanów
- Bakłażany faszerowane ryżem z warzywami
- Bakłażany w pomidorach i pieczarkach
- Bakłażany zapiekane z jajkami i mądrala Hodża Nasreddin
- Banany zapiekane z migdałami
- Buraki faszerowane warzywami
- Chaczapuri adżarskie u Starszyny
- Chaczapuri na zielono
- Chaczapuri, czyli serowy chleb
- Ciasto herbaciane
- Cygara orzechowe, czyli ciasteczka z duchem wu-wei
- Czachochbili wegetariańskie, czyli "bażantówa z warzyw"
- Czadi imeretyńskie pieczone w keci na liściach
- Czerwona kapusta po gruzińsku - na szlakach starożytnych wędrówek
- Cziri z hurmy, czyli suszone girlandy
- Cziszdwari - mczadi serowe z Kodorskiego Wąwozu
- Cziszdwari Leli, czyli serowy kwiatek
- Cziżi-biżi - jajeczny miszmasz
- Domowe wędzenie serów w Gruzji
- Domowy ser gruziński na chaczapuri
- Doszorwa - zupa na maconi
- Dynia pieczona i gotowana - jesienno-zimowe przekąski
- Dyniowo-orzechowy smakołyk Arkadija
- Dżondżoli - kiszone kwiatostany kłokoczki
- Elardżi ziemniaczane po swańsku
- Fasola podsmażana, czyli smak prostoty
- Gomi - kaszka o smaku gruzińskiej tradycji
- Gozinaki - przysmak zaklinający szczęście
- Gruzińska sałatka warzywna
- Gruzińskiego wina smak
- Gupta z czerwonej fasoli
- Gwezeli - guryjskie pierożki z jajkiem i serem
- Imeretyński szafran, czyli przyprawowe kwiatki
- Jabłka pieczone na keci - zimowy deser
- Jajecznica z orzechami po gruzińsku
- Jajka faszerowane orzechami
- Kapusta kiszona na czerwono po gruzińsku
- Kaurma z ziemniaków
- Kawa po batumsku
- Kawa po królewsku z Achalciche
- Kikliko - kogucie grzanki-obsmażanki
- Kirkażi - sałatka z czerwonej fasoli
- Kiszmisziani - rodzynkowe ciasteczka
- Konfitura jarzębinowa Leli z Uszguli
- Konfitura z pigwy u Nazi w Muchati
- Kulki ziemniaczane z orzechami
- Kweri - wytrawne pierogi megrelskie
- Letni sos jeżynowo-winogronowy, czyli słodko-kwaśno-ostry smak Imeretii
- Lipowa herbatka u Leli
- Lobiani na patelni u Mery
- Lobio z czerwonej fasoli
- Malachto - fasola szparagowa w adżarskich klimatach
- Maliny z migdałami
- Marchewkowe łódeczki z orzechowym farszem
- Mczadersy - kukurydziane fusion inspiracje
- Mczadi adżarskie wypiekane na keci
- Mczadi kukurydziane - placuszki gruzińskie
- Mczadi kukurydziano-fasolowe
- Nazuki - chaszurski chlebek gościnności
- O piecach "tone" i wypiekaniu chleba w Gruzji
- Orzechowy przekładaniec a'la baklawa
- Pałeczki serowe po megrelsku
- Pchal-lobio z brukselką
- Pchali - warzywna kreatywność w orzechowym sosie
- Pieczarki duszone z orzechami
- Pierożki orzechowe z planety Kaukaz
- Podłużne lobiani, czyli fasolowa bagietka z Gori
- Postne kotlety fasolowe
- Pęczki z pora, czyli potrawa dla gadułów
- Ruski barszcz po gruzińsku, czyli zupa polityczna
- Sałatka buraczana Heleny Amiradżibi
- Sałatka ze smażonej papryki po meschetyjsku
- Ser domowy odciśnięty z przedłużoną trwałością
- Sinori u Taliko - adżarskie rulony naleśnikowe
- Soko-chinkali u Lii w Achalciche
- Soko-sulguni - grzyby zapiekane w "kiecy"
- Strączki fasoli z duszoną cebulą i jajkami
- Surówka z kiszonej kapusty z orzechami
- Swańska sałatka z buraka liściowego
- Swańska sól - legendarna mieszanka ziołowa z górskich łąk Swanetii
- Szakarlama z migdałem - ciasteczka pachnące starym Tbilisi
- Szeczamandi zielone, czyli pora na pora
- Słodka zielona papryka z gruzińskim sosem orzechowym
- Tkemali, ałycza i mirabelka - śliwkowi krewniacy w gruzińskim sosie
- Tolma wegetariańska, czyli liściaste zawijańce u Żużuny w Batumi
- Wariacje z zielonej fasolki po gruzińsku
- Zapiekaniec selerowo-ziemniaczany - inspiracja z motylami
- Ziemniaczany smak prostoty
- Zimowa herbatka z gałązek krzewów owocowych