Gruzińskie smaki i aromaty

Wszyscy, którzy byli w Gruzji, znają chaczapuri serowe zwane imeretyńskim i adżarskie, rzadziej megrelskie czy raczyńskie. Jednakże w obrębie okrągłych chaczapuri mogą być równie tradycyjne nadzienia inne niż serowe. W Swanetii najczęściej jedzone jest podobne w formie mięsne kubdari (bywa także w wersji postnej grzybowe) lub chaczapuri z trzema typami nadzień: serowe, serowo-ziemniaczane i serowe z zieleniną. Ową “zieleniną” wiosną jest najczęściej pokrzywa i inne wczesne ziółka, a latem i jesienią burak liściowy, inaczej boćwina.

Pierwszy raz robiliśmy cziszdwari u Mery, ale tak naprawdę zakochaliśmy się w tych serowych placuszkach u Leli w Uszguli. Czy to kwestia wspaniałego mleka od krów pasących się na wysokogórskich łąkach powyżej 2200 metrów i przez to równie wspaniałego sera? Czy może kwestia daru Leli do robienia owych przysmaków? Choć jedliśmy w wielu swańskich domach cziszdwari to bezwzględnie dla nas ich królową została Lela.

Czego mi potrzeba w ten poranek? Kawy! Dobrej, esencjonalnej, aromatycznej kawy... Nana pyta, czy piłam kawę z koglem-moglem. Nie, nie piłam...

Zimą lub na przednówku, jak wszystkie zapasy suszonych liści, konfitur czy soków się skończą, można wykorzystać świeżo ścięte, gałązki do zrobienia doskonałej herbatki uzdrawiającej nie tylko z przeziębienia czy grypy, ale także z zimowej depresji.

Od pierwszego momentu, gdy usłyszałam nazwę tej potrawy byłam nią zachwycona. Powtarzałam ją bez przerwy uwiedziona melodyjnością. W jej nazwie kryła się różnorodność, szczypta nieładu, okruch chaosu i niespodzianka.

Posiłek jest skromny i smakowity – wielki kocioł aromatycznych ziemniaków, jakieś pozostałości z wczorajszego dnia, zielenina do zagryzania, woda do popicia...

Sinori to coś podobnego do naszych naleśników, ale to tylko pozór. Są pieczone a nie smażone. Nadzienie bądź polewę wylewa się na rulony pokrojone i postawione na sztorc a nie wkłada do środka jak u nas. Dobre są z twarogiem lub śmietaną zarówno na słono i z czosnkiem, jak i na słodko z cukrem lub miodem.

Zaglądamy przez okienko na poziomie chodnika. Jedno zerkniecie wystarczy – jest potężny piec tone i coś jadalnego o podłużnym kształcie. To tutejsze długie bagietki z fasolowym nadzieniem, czyli lobiani.

Chinkali to jedna z najbardziej znanych potraw gruzińskich obok chaczapuri i szaszłyków. W każdym miasteczku są domy chinkali a na niemal każdej imprezie rodzinnej obowiązkowo pojawiają się na stole. Wegetariańska odmiana chinkali robiona jest z grzybami...

Seler – starożytne warzywo, które od kilku tysięcy lat jest wykorzystywane w celach leczniczych, dekoracyjnych i rytualnych. Można go gotować, smażyć, dusić, suszyć, solić, marynować i kisić. W tym przypisie wystąpi razem z ziemniakiem i to w roli obiektu fruwającego, czyli motyla.

Kotlety fasolowe (mogą być też z bobu, soczewicy lub warzyw) to danie dawniej ściśle związane z częstymi postami w kościele prawosławnym, gdy mięso trzeba było zastępować innymi produktami.

Czasami potrawa może być inspiracją do kulinarnego wścibiania nosa w historię cywilizacji. Tym razem zapraszamy do podglądania bobowatych i oczywiście do przyrządzenia gruzińskiej sałatki z czerwonej fasoli.

Kto nie jadł sałatki warzywnej? Takiej jak u cioci na imieninach i na świątecznej kolacji? Otóż w każdym kraju mają swoje podejście do sałatki, swój dobór produktów i filozofię mieszania. W Gruzji też...

Podobno w Gruzji znanych jest ponad 300 potraw z bakłażana, co by znaczyło, że jest to jedno z popularniejszych warzyw w tym kraju. Przez swój neutralny smak bardzo dobrze łączy się z innymi warzywami i produktami co też wpływa na sporą ilość wariantów i modyfikacji.

Był to pierwszy gruziński smak, z jakim zetknęłam się podczas pierwszego dnia wyprawy w 2006 roku – a tego się nie zapomina... Nazuki związany jest też z pierwszym złapanym w Gruzji autostopem i to od razu dyplomatycznym. :-)

Smaczna potrawa z fasolką szparagową, idealna w sytuacjach, gdy trzeba zrobić coś szybko, sprawnie i z radością.

Porowe pęczki z kokardkami w sosie orzechowym. Wyglądają pięknie – jako dekoracyjna przystawka godne polecenia. W przygotowaniu łatwe i … dobre dla gadułów.

Prostota i żart zarówno w przyrządzeniu, jak i w genezie nazwy. Potrawa z podtekstem dydaktycznym zachęcającym dzieci i dorosłych do nauki języków obcych.

Dla Gruzina “bażantówa wegetariańska” brzmi pewnie komicznie, bo pierwotnie była to potrawa z bażanta w pomidorach. Jednak z czasem główny składnik był zastępowany przez różne zamienniki, w tym także warzywne, np. ziemniaki lub kalafiory.

Jest takie gruzińskie przysłowie, że “gdyby bakłażan miał skrzydła, wydawałby się nam jaskółką”. Jeśli możemy sobie wyobrazić latającego jak jaskółka fioletowego bakłażana to cóż nam szkodzi skłonić go do pływania?

Ziemniaki nie są tradycyjnym warzywem gruzińskim, jednakże i tam, od momentu przywiezienia z Ameryki, podbijały tradycyjną kuchnię stając się elementem składowym wielu potraw.

Pchali to sałatka tak internacjonalna jak i sama Gruzja. W Gruzji, na obszarze jednej piątej Polski, żyje kilkanaście grup narodowościowych a pkhali można zrobić z najprzeróżniejszych warzyw, których w Gruzji jest również dostatek.

W Gruzji nie brakowało ani wina, ani ciekawych ludzi. Urzekł mnie zwłaszcza sposób gruzińskiego biesiadowania. Wiele wznoszonych toastów to całe opowieści pełne cytatów i przypowieści. Spełniają rolę nie tylko integrującą, ale także kulturotwórczą.