Postne kotlety fasolowe

Kotlety fasolowe to danie dawniej ściśle związane z częstymi postami w kościele prawosławnym, gdy mięso trzeba było zastępować innymi produktami. Kto wie, czy nie jest to też efekt wpływów (także kulinarnych) z okresu, kiedy zarówno państwem, jaki i kościołem “opiekowała” się carska Rosja i jej Cerkiew Prawosławna bardzo chętnie rusyfikująca co się dało w każdym obszarze życia.

Jednak ze względu na ogrom i wyborny smak gruzińskich potraw w dziedzinie kulinariów niewiele można było zrusyfikować, a nawet wydarzyło się odwrotnie – gdy Rosja próbowała zawładnąć Gruzją, to gruzińska kuchnia podbijała Rosję. I to skutecznie! Współcześnie jest to jedna z bardziej lubianych w Rosji kuchni narodowych.

Historię widzimy w przebłyskach. Czy będzie to major, czy krajobraz po bitwie, czy życie kochanki, czy batalion w kartoflisku – wszystko w przebłysku: drzewo, niecki, fasola na progu, owszem, nawet pończochy, ruch chwilowej namiętności – wszystko to rzuca się w oczy w nagłym błysku. Nie ma sposobu na objęcie całego widoku. – Leopold Buczkowski, Pierwsza świetność

W ramach mieszania się wpływów pewne potrawy adaptowały się także w Gruzji, m.in. owe postne kotleciki fasolowe, które mogą być także z bobu, soczewicy, czy warzyw. Nie jest to częsta potrawa na gruzińskim stole – ja spotkałam się z nią w Tbilisi, największym gruzińskim tyglu narodowościowym. Na prowincji częściej spotka się różne rodzaje gupty, czyli pasty fasolowe. Składniki są podobne a różnica w technologii – kotlety to jakby gupta z dodatkami i usmażona. :-)

Kotleciki po drobnych modyfikacjach wspaniale sprawdzają się nie tylko w czasie postu, ale i w wegetariańskiej kuchni codziennej.

Składniki:

• fasola – 400 g,
• ziemniaki ugotowane lub kasza (gryczana, jęczmienna) – 300 g (trzeba być elastycznym i eksperymentować, ilości umowne),
• cebula – 1 szt,
• czosnek – 2-3 ząbki,
• jajka – 2 szt (w przepisie postnym ortodoksyjnym jajek się nie dodaje a do sklejania używa mąki),
• przyprawy: pieprz, sól, papryka, kolendra,
• posiekana zielenina: natka pietruszki, kolendry, koperek.
• bułka tarta (może być z dodatkiem płatków pszennych, owsianych, jęczmiennych lub otrębów),
• oliwa lub olej do smażenia,

Przyrządzenie:

1. Fasolę po wcześniejszym namoczeniu (np. przez noc) ugotować i odcedzić zostawiając trochę wywaru.
2. Ugotować obrane ziemniaki lub kaszę.
3. Przesmażyć pokrojoną cebulę.
4. Fasolę, ziemniaki (lub kaszę) zblendować albo przepuścić przez maszynkę do mielenia.
5. Utrzeć przyprawy z solą i czosnkiem.
6. Dodać 2 jajka, roztarte przyprawy z czosnkiem, przesmażoną cebulę, posiekaną zieleninę. Całość wymieszać na jednorodną masę.
7. Formować kotleciki (jak masa zbyt gęsta to dodać trochę wywaru z fasoli, a jak zbyt rzadka to płatków lub bułki tartej).
8. Kotleciki obtaczać w bułce tartej i smażyć.

Poufna rada Anny (mamy Artura): aby podczas smażenia kotlety się nie przypalały i były jak polakierowane trzeba je jeszcze na koniec obtoczyć w rozkłóconym jajku. Jajko stworzy delikatną powłoczkę, dzięki której nic się nie osypie i nie przypali. Prosta rada a dla mnie genialna!

Kotlety można modyfikować na różne sposoby zmieniając proporcje i produkty. Niezmienne jest tylko kilka zasad: musi być coś rozdrobnione i przyprawione, coś co to sklei i zapobiegnie rozpadaniu oraz tłuszcz i patelnia do smażenia – reszta jest umowna... Kotlety fasolowe świetnie smakują z sosami np. z orzechowym lub czosnkowym.

Warianty kotletów:

• zamiast fasoli inne bobowate – soczewica, groch, bób, cieciorka, soja itd. (np. kotlety postne sojowe z Gudauri (ru));
• warzywa ugotowane i zblendowane – kapusta, kabaczek, seler, marchew, kalafior itd. (np. kotlety postne warzywne (ru));
• dodatek mielonych orzechów (ja tak zrobiłam i były wspaniałe!).